para sa ika-100 taon ng unibersidad ng pilipinas

Serye ng Sobresaliente*
ni Kerima Lorena Tariman
(unang lumabas sa CD na Uniberso: New Poets Calling at sa antolohiyang Latay sa Isipan)

I.
Ibarra, Sisa, Basilio
Huwag mong salingin
Ang sugat ng bawat
Metro kuwadrado.
Ang instruksyon ng kanto:
sanayin ang paa
Sa paroo't parito.
Alamin ang lengguwahe
Ng halowblaks at yero.
Kilalanin ang tanod,
Tambay, at filibustero.
Huwag maliligaw.
Huwag na huwag babarkada
Sa mga ipis at langaw.

II.
Ang kanto ng Instruccion
Ay paaralang elementarya.
Sa eskwelahan ng sikmura,
Ang patakaran ay kalam
At kulo ang panata:
Iniibig ko ang eskinita.
Ito ang aking sinilangang sulok.
Ito ang pusod ng aking piitang bulok.
Ako'y kanyang pinupukpok
At ipinagtutulakan,
Upang maging matalas
Sa batas ng lansangan.
Saan nagmumula
Ang wastong kaisipan?
Ito'y hulog ng ngitngit
Mula sa panunupil,
Mula pa sa unang baitang.

III.
Ang trapik sa Dapitan
Ay walang salungatan.
Kaya't sa dulo ng biyahe,
Laging matatagpuan
Ang uniberso ng mga unibersidad.
Kulumpunan ng mga gusali
Na nagsisiksikan,
Sa pumipintig na litid
Sa leeg ng Kamaynilaan.
Palagiang daluyan ng pula
Ang kahabaan ng Espana't Morayta.
Patungong Recto at Mendiola,
Bugbog ang hangin sa mga kamao.
Mga pader ang pisara,
Ng mga talumpati at kuwento.
Nakatungo ang pamantasan
Sa mga leksyon sa kanto.
Sa mga martsa sa lansangan,
Walang mukha ang henyo.

IV.
Dumating ang surbeyor
Sa malawak na bukirin
Ng aking ulo.
Pagkasukat sa aking talino,
Ang ahente ay isinugo,
Kasama ang opisyal
Mula sa munisipyo.
"Ano ho ang sadya ninyo?"
Tanong ng aking kuto.
"Nais naming idebelop ang kanyang ulo."
"Napakalawak ng tiwangwang na utak."
"Meron po ba itong titulo?"
Nang marinig ang masamang balak,
Nagulantang ako
At nagkamot ng balakubak.
Lalagyan nila ng bakod
Ang aking hinagap!
Sila na ba ang magtatakda
Ng alaalang may muhon,
Hanggang ang aking pang-unawa
Ay maging subdibisyon?
"May katibayan ba kayo,
o kahit sertipiko?!"
Wala, wala, wala,
Wala akong diploma.
Naisip kong magpapeke
Sa Recto-Avenida,
Ngunit ginawa kong magpatunay
Sa pasya ng Kabesa.


________
*kahit na ang university belt sa maynila ang ginamit na metapora ng tula, hindi maikakaila na akma rin itong pagsasalarawan sa kolonyal na edukasyon na ipinanatili ng UP at ng buong sistemang pang-edukasyon sa bansa. ngayong sentenaryo ng UP, hindi pagbabago ang hatid ng korporatisasyon ng pamantasan, sa pamamagitan ng bago nitong charter, kundi pagpapalawig at pagpapaigting ng paniniil sa malayang kaisipan. Tunay lamang na magiging mapagpalaya ang edukasyon ng UP kung ito'y magsisilbi sa sambayanan (i.e libreng edukasyon, mas mataas na budget, maayos na pasilidad atbp.) at hindi sa kapakinabangan lamang ng iilang korporasyon.

Cordillera Day 2008: Ang tunay na yaman ng Baay Licuan

Ikalima ang dyip na sinasakyan namin sa mga lumarga mula sa isang maliit na gas station sa Bangued. At dahil sa puno na sa loob ng dyip, 14 sa aming mga pasahero ang pinili na lamang mag-topload o sumakay sa ibabaw. Pangkaraniwan na sa mga dyip biyaheng Baay-Licuan ang magsakay ng mas marami sa kaya nitong isakay. Ang kaibahan lang sa pagkakataong ito, sa ordinaryong araw, iisang beses lamang nagbibiyahe ang nag-iisang dyip palabas at papasok sa maliit na bayan ng Baay-Licuan sa Abra.

Espesyal ang araw na ito para sa mga taga-Baay-Licuan. Sa unang pagkakataon, gaganapin ang taunang taunang pagdiriwang ng Araw ng Kordilyera o Cordillera Day (Cordi Day) sa maliit nilang bayan. Sa kabila ng makipot, malubak at peligrosong daan patungong Brgy. Poblacion, humigit-kumulang 20 dyip at mangilan-ngilang bus at trak ang matiyagang naghatid sa may 2,000 delegadong dadalo sa pagtitipon.

Nang marating na ang Baay Licuan, isang tahimik na bayan sa pusod ng Kordilyera, sinalubong kaming mga hapong manlalakbay ng mainit na pagbati ng mga lokal at maging ng mga taga-karatig bayan na dumayo sa poblasyon para sa selebrasyon.

Baay Licuan
Agad kaming pinapunta sa kusina kung saan naghihintay ang bande-bandehadong kanin at bagong lutong nilagang baboy. Baboy at kanin ang karaniwang pagkain sa Baay Licuan. Sapat lang kasi sa kinokonsumo ng bawat pamilya ang mga pananim na gulay at prutas habang bibihira namang makarating sa poblasyon ang mga aning gulay ng karatig-probinsyang Benguet. Dahil na rin ito sa di magandang kundisyon ng kalsada sa Baay Licuan at sa kakulangan ng pampublikong transportasyon.

Dahil likas na mataba ang lupa sa poblasyon, di naman kinukulang sa suplay sa bigas ang Baay Licuan. Ang kaso lang, sa 4,000 populasyon ng munisipalidad, isang kapat lamang ng ektarya ang pag-aari ng bawat isa sa 230 magsasaka. Dahil dito, sasapat lamang ang inaani ng bawat pamilya para sa kani-kaniyang pangangailangan. Bagamat sagana sa likas na yaman ang Baay Licuan, nanatiling salat sa maraming bagay ang mga tagarito gaya ng edukasyon at serbisyong pangkalusugan. Dahil na rin sa kahirapan, katulad ng iba pang Igorot (tawag sa indigeneous people ng Kordi) na nakapagtapos ng hayskul ay nagtatrabaho bilang mga factory worker at domestic helper sa Taiwan at Hong Kong. Kung kaya naman idinadaraos din ng mga komunidad ng mga migranteng galing sa rehiyon ang Cordi day sa mga nasabing bansa.

Banta ng pagmimina
Gayong mahirap na ang kalagayan ng mga Igorot sa Baay Licuan at maging sa buong rehiyon, nakaamba pang madagdagan ang kanilang problema sa planong pagsasagawa ng kompanyang Canadian na Olympus Pacific Mining ng malaking operasyon sa pagmimina sa 4300 ektaryang lupain ng munisipalidad. Hindi lamang ang kabundukan at ilog na pinanggagalingan ng kanilang tubig at kabuhayan ang mapipinsala kundi magreresulta rin ito sa pagpapaalis sa mga komunidad sa paligid ng mining site.

Ang mining exploration sa Baay Licuan ay isa lamang sa marami pang aplikasyon ng mga dayuhang kompanya sa lokal na pamahalaan ng Abra para magsagawa ng mining operation sa iba’t ibang dako ng probinsya. Hindi kaila na mayaman sa ginto, tanso at iba pang mineral ang mga kabundukan ng Kordilyera. Sinasabing nauubos na ang ginto sa mga kabundukan ng Benguet dahil sa deka-dekadang pagmimina kaya sa Abra ang puntahan ngayon ng mga mining companies. Mariing tinututulan ng mga lokal ng Licuan maging ng mga iba’t ibang organisasyon sa Abra ang mga planong operasyon sa kanilang lugar.

Kasaysayan at tradisyon
Hindi ito nalalayo sa mga nakaraang pagtutol ng mga katutubo ng Kordilyera noong nakaraang dekada. Sa katunayan, ang pagdiriwang ng Cordillera Day ay paggunita sa kabayanihan ni Macliing Dulag, pinuno ng isang tribo sa Kalinga. Pinamunuan ni Ama Macliing ang paglaban sa pagtatayo ng Chico Dam na proyekto ng rehimeng Marcos at pinondohan ng World Bank. Pinaslang ng mga pinaghihinalaang sundalo si Ama Macliing noong Abril 24, 1980. Magmula noon, taun-taong gunugunita ang kabayanihan ni Ama Macliing sa pamamagitan ng isang selebrasyon at pag-imbita sa mga sumusuporta sa adhikain ng mga mamamayan ng Kordilyera. Limang taon matapos mapaslang si Ama Macliing, idinaos ang kauna-unahang Cordillera Day sa araw mismo ng kanyang pagkapaslang.

Sa pagdiriwang ng Cordi Day, ipinagpapatuloy at pinagyayaman ng mga Igorot ng Kordilyera ang kanilang kultura at tradisyon Sa loob ng tatlong araw na selebrasyon ng Cordi Day, hindi na mabilang kung ilang beses isinayaw ang pattong, katutubong sayaw ng mga Igorot. Sa saliw ng pagtambol sa gangsa, pinangunahan ng mga delegado mula sa anim na probinsya ng rehiyon ang pagsayaw ng pattong. Inaanyayahan din ang mga delegado mula sa Metro Manila at iba pang probinsya. Maging ang mga delegado mula sa iba’t ibang bansa ay magiliw na nakisayaw sa mga lokal.

Ang bawat pagsayaw ng pattong ay pagdiriwang ng mga mamamayan ng Kordilyera ng kanilang natatanging tradisyon at kultura. Selebrasyon ito ng kanilang buhay. At ang buhay nila ay nakaugat na sa lupang kanilang binungkal at pinagyaman. Kung ito’y kukunin at tatanggalin sa kanila, parang ang buhay na rin nila ang binawi. Ang pagtatanggol nila sa kanilang lupa ay pakikipaglaban nila para mabuhay at magpatuloy na umiral ang kanilang mayamang tradisyon at kultura.

Good times for a change*: England in the 80s/ Thatcher's England

Apat sa mga naging paborito kong pelikula sa mga nakalipas na buwan—This is England, The History Boys, Control at Starter for 10—ay pawang tungkol buhay sa England noong dekada 80. At ginawa at ipinalabas lamang ang mga ito sa nakalipas na dalawang taon. Sa yugtong ito ng UK cinema, mistulang inaatake ng nostalgia ang bagong henerasyon ng English filmmakers. Sa paglaganap ng pelikulang Hollywood maging sa mga lokal na sinehan sa Inglatera, hindi katakatakang nagbaliktanaw ang mga batang filmmaker sa dekada 80 bilang panahong kanilang kinagisnan.

Pinakamatingkad na katangian ng Inglatera noong dekada 80 ay ang laganap na kahirapan bunsod ng kawalan ng trabaho sa ilalim ng panunungkulan ng konserbatibong si Margaret Thatcher. At katulad ngayon, ang tropang Ingles ay sumabak noon sa isang gera, ang Falklands War. Tulad ng pagiging di popular na pagsali ng UK sa Iraq War, marami sa mamamayan ng England ang di pabor sa pagdedeklara ng gera ng Britanya laban sa Argentina para igiit ang karapatan nito sa Falklands.

Lumawak ang hanay ng mga uring manggagawang walang trabaho bunsod na rin ng maling prayoridad ng gubyernong Thatcher. Nagresulta ang ngayo’y tinaguriang Thatcherism sa malawak na pagkadiskontento ng mga mamamayan. Sa ganitong panahon umusbong ang iba’t ibang subkultura sa England gaya ng mods at skinheads. Gayung may hibo ang ilan sa mga subkulturang ito ng subersyon at pagiging progresibo, ang polarisasyon sa mga mamayan ay nagbigay din ng pagkakataon para lumaganap ang mga grupong ultra-nasyunalistiko, pasista at neo-Nazi.

Ito marahil ang dahilan kung bakit ilan sa mga bagong dugo ng UK Cinema ay nagbabaliktanaw sa 80s England bilang mayamang inspirasyon para sa kani-kanilang mga gawa. Makikita sa bawat pelikula ang mga tema ng isolation, kawalang-pag-asa, depresyon, desperasyon at, sa kabilang banda, ang pagpupunyagi sa ng kawalang pag-asa. Pinagyayaman din ang bawat pelikula ng distinct na musika ng 80s England.

---

4) Starter for 10 (2006)

Bagamat nasa tradisyunal na pormula ng romantic-comedy, dinala ng first time director na si Tom Vaughan ang mga manonood sa isang nostalgia trip gamit ang musika ng 80s. Tampok sa pelikula ang pangunahing tauhang si Brian (James McAvoy, Atonement), na bagamat galing sa uring manggagawa, ay determinadong makapagtapos sa isang unibersidad at matupad ang pangarap ng kanyang ama na mapasali siya sa isang popular na quiz show. At tulad ng tradisyunal na rom-com, tampok sa pelikula ang pagkalito ni Brian kung sino ang iibigin sa pagitan ng nakaaalwang teammate na si Alice at ng aktibistang si Rebecca.

3) Control (2007)

Pinili ng tanyag na MTV director at videographer na si Anton Corbijn ang talambuhay ni Ian Curtis, nagpakamatay na bokalista ng bandang Joy Division, bilang unang pelikula niya. Sa paggamit ng black and white na sinematograpiya, nagawang ni Corbijn na ipako ang pokus ng manonood sa ligalig na kinasasadlakan ni Curtis (na magaling na ginampanan ng baguhang aktor na si Sam Riley) sa gitna ng biglang kasikatan at gumuguhong relasyon sa kanyang asawa (Samantha Morton).Tila elektrisidad na pinakawalan ni Riley ang kanyang rendisyon ng mga kantang pinasikat ng Joy Division na lalong nagpatingkad ng atmospera ng England sa unang bahagi ng dekada 80.

2) The History Boys (2006)

Tungkol ang The History Boys, ang patok na dula ni Alan Bennett, sa pagpupunyagi ng isang grupo ng mga matatalinong estudyante mula sa isang grammar school sa Sheffield, England na makapasok sa mga prestihiyosong unibersidad sa Oxford at Cambridge sa tulong ng kanilang mga dalubhasang guro sa general studies at history.

Sa pagiging diverse ng grupo, naipakita nina Bennett at Nicholas Hytner ang demograpiya ng lipunan sa England noong 1980. Umupa ang headmaster ng isang baguhang guro para kinisin ang kakayahan ng mga mag-aaral. Ipinakita sa magkasalungat na pamamaraan ng paghahasa at pagtuturo ang banggaan ng makaluma at makabagong kaisipan sa Inglatera sa dekada 80 kung kalian malaganap na ang halina ng kaisipang postmoderno.

1) This is England (2007)

Matagumpay na naisalarawan ni Shane Meadows ang hitsura ng 1980s England sa perspektibo ng 12-year-old na si Shaun (Thomas Turgoose). Matapos maulila sa amang namatay sa Falklands War, nakahanap ng pagtanggap si Shaun isang grupo ng mga skinheads. Unit-unting lumubog at namulat si Shaun sa kultura ng mga skinheads at sa reyalidad ng lumalaganap na ultra-nasyunalismo sa gitna ng krisis pang-ekonomya sa bansa.

Epektibong naipakita ni Meadows, gamit ang isang coming of age film, ang ugat ng rasismo at pasismo sa panahong ang Inglatera ay nasa gitna ng gerang agresyon laban sa Argentina. Pinagyaman pa ang pelikula ni Meadows di lamang ng paggamit ng angkop na musika ngunit maging ng mga documentary clippings ng mga kaganapan sa England at sa Falklands upang maisakonteksto ang kwento ni Shaun at ng kanyang mga kaibigan.

Itinanghal ang This is England na Best British Film ng Bafta (katumbas ng Oscars sa UK) para sa taong ito.

----------
*unang linya ng Please, please, please let me get what I want ng The Smiths

cuarta edad

"beauty is a whore, i like money better."

-mrs. dalloway

Landslide
written by Stevie Nicks (Fleetwood Mac)
performed by Smashing Pumpkins (in the album Pisces Iscariot)

I took my love and took it down
I climbed a mountain, I turned around
And I saw my reflection in a snow covered hill
'til a landslide brought it down

Oh, mirror in the sky, what is love?
Can the child within my heart rise above?
Can I sail through the changing ocean tides?
Can I handle the seasons of my life?

Well, I've been afraid of changing cause I've
Built my life around you
Time makes you bolder
Even children get older
And I'm getting older, too
I'm getting older, too

I took my love and took it down
I climbed a mountain, I turned around
And if you see my reflection in the snow covered hill
The landslide brought it down
The landslide brought it down

SINEWAYA: Contemporary Media Criticism

jerrie at airah sa UPD Student Council

One Tough Editor

Running the Philippine Collegian is one thankless job. Aside from the nerve-wracking, pressure-packed pressworks that writers and artists deal with on a weekly basis, its editors are burdened with almost impossible, inhuman expectations. The least that they have to be worried about are the rules of grammar (in both languages), which they are assumed to have firm grasp of. They are required by the job to have extraordinary acuity and keenness in analyzing social, political and cultural events. Equally as important, of course, editors have to have a fully developed creative imagination, not to mention, impeccable taste.

It is undeniably one of the most demanding jobs on campus, where mere mortals fear to tread.

It does not surprise us, therefore, that one of Collegian’s editors – current editor-in-chief, no less – has decided to tread the path of campus politics. He is on familiar ground, for sure. He is vying for one job where his wit and intelligence, superior leadership skills, creative imagination and, well, impeccable taste, can be put to best use.

We are talking, of course, about Jerrie Abella.

As an astute observer of campus politics for many years, Jerrie has acquired an encyclopedic knowledge of its ins and outs. Trained as a news reporter, he has interviewed and conversed with university administrators and professors, instructors and employees, residents and students – stakeholders all in the business of running a student council.

Anyone familiar with how a usual Collegian presswork grinds out knows how tough one must be to be able to go through the entire process with his or her sanity intact. From planning the issue to going through the rigorous editing to the painstaking laying out of the pages, Jerrie has successfully led one of the best Collegian pool of editors, writers and artists in years. This feat is due in no small measure to Jerrie’s leadership.

Make no mistake, too: Jerrie is also an impassioned activist. His heart has always been in the right place – the Collegian’s advocacies are testament to that. During the last school year, Jerrie was among the editors who assiduously fought administration intervention in the paper’s fiscal affairs while coming up with creative ways to deliver the news to the students. The Collegian’s past term and the current one were also most valiant in exposing and criticizing the utter underhandedless with which the UP administration passed the tuition hike. Jerrie’s term has also kept vigil of updates on the whereabouts of missing UP students Sherlyn Cadapan and Karen Empeño, as well as other disappeared victims of state fascism.

It goes without saying, too, that the Collegian under his term has been most passionate in bringing to the student fore national issues, from demolition of urban poor communities to the national movement to oust the sitting President.

Jerrie has also been actively involved with the College Editors Guild of the Philippines and Solidaridad, the UP System-wide Alliance of Student Publications and Writers’ Organizations – of which he is the Secretary General – organizing national conventions and meetings for skills training, building and sustaining networks for the promotion of campus press freedom and advocacy journalism.

We have to admit, though: Jerrie is biased. But only because he favors seeing social problems from the point-of-view of the majority of poor and dispossessed Filipinos. He is biased for the students, and makes sure that every ink that he pens will reflect its objective interests and aspirations. He is biased for what is true. Yes, as a journalist, he is obliged to be objective and fair, and the pages of the Collegian in many ways reflect that. But more than being an observer, Jerrie is an activist and a student leader. More than being a mere chronicler of events, he is completely engaged in the conflict of our times.

Fortunately for us, he is on our side.

FIDEL!

galing kay eleyn ang post sa ibaba, rebyu ng dokyumentaryong Fidel! (brightightsfilm.com)

kay tagal na hinintay ng US ang pagkakataong ito. ilang beses na ring pinagtangkaan ng US/CIA ang buhay ni castro. sa kanyang pagreretiro, hindi raw siya namamaalam at manaatiling mabangis na kritiko ng imperyalismong US.

Estela Bravo's documentary offers an affectionate,
in-depth portrait of the enduring world leader
who stood up to the U.S.

By Joanne Bealy

Over the course of the last 40 years, the CIA has tried to murder Fidel Castro with such frat boy antics as exploding cigars, poison pens, and arsenic-laced milkshakes.

Jesse Helms, North Carolina's controversial, right-wing senator and co-sponsor of the Helms-Burton law that codified the U.S. embargo against Cuba, told Congress he didn't care whether Fidel Castro left Cuba vertically or horizontally. "Let me be clear," he shouted, "he will leave."

With Helms retiring early in 2003 and Castro still unvanquished, it seems Jesse spoke prematurely. But what is this psychotic obsession the United States has with Fidel Castro? And why do we insist on demonizing the man hailed elsewhere as hero?

Addressing the United Nations

Estela Bravo's new film puts it all in perspective. Born in New York nearly 70 years ago and resident of Cuba since 1963, Bravo is a self-taught director of 30 documentary films, many about Cuba. Her latest film, Fidel, was commissioned by Channel 4 in Britain, won the Distinguished Achievement for Excellence in Documentary Filmmaking from the Urbanworld Film Festival in New York, and played the Toronto International Film Festival to sold-out crowds despite the fact that it opened three days after the September 11 attack on New York and Washington. It has played in arthouses and repertory cinemas throughout the U.S.

After previewing the film, I have only one piece of advice: see it. Really. It makes no difference whether you're for or against Castro, Estela Bravo presents us with a piece of history that we owe it to ourselves to see. Fidel is the definitive word to date on Castro.

"I would call this the untold story," Bravo said in a recent telephone interview from New York. "As a close observer of the revolution and the man, I knew it was necessary to tell the story, especially given what's being said in the United States."

Fidel covers 40 years of the Cuban revolution and is unprecedented in providing its viewers with an understanding of Cuba and its leader. Ms. Bravo uses exclusive archival footage and a remarkable mix of interviews with Fidel. She includes such luminaries as Harry Belafonte, Aleida Guevera (Che's daughter), Alice Walker, Ramsey Clark, Sydney Pollack, Angela Davis and longtime friend of Castro, Nobel Prize-winning writer Gabriel Garcia Marquez. We hear from journalists, both in Miami and Cuba, guerrillas who fought in the revolution, politicians, writers, musicians, scientists, old teachers, family and friends. There are priceless and touching exchanges between Nelson Mandela and Fidel Castro. Alice Walker, as only Alice Walker can, talks about her great admiration for the man then breaks off, puzzling over the fact that she's heard he can't dance.

With friend Gabriel Garcia Marquez

Philip Agee, former CIA agent, lends credence to the often summarily dismissed assassination stories. They began, according to Agee, with the most renowned of those attempts, the 1961 Bay of Pigs invasion in which President John F. Kennedy sent 1,400 Cuban expatriates onto Cuba's shores. When Castro squelched the attack within 72 hours, what had been an overt war against the country became a covert war against Fidel.

basahin ang buong artikulo...